[źródło zdjęcia: flickr]
Nadal elementem, który najbardziej wpływa na prowadzenie działalności gospodarczej jest epidemia koronawirusa i niepewność z nią związana. Organy państwa przygotowały pakiet ustaw zwany potocznie Tarczą Antykryzysową, której celem jest utrzymanie jak największej ilości działalności gospodarczych, a przez to również i pośrednio miejsc pracy. „Tarcza” cały czas jest poprawiana, nowelizowana i zmieniana, co może przysporzyć pewnych problemów w interpretacji ich przepisów – czyli kolokwialnie rzecz ujmując: co i komu się należy od państwa w związku z epidemią.
Poniżej krótki przewodnik po najpopularniejszych instrumentach pomocowych oraz odpowiedzi na najczęściej kierowane do nas pytania.
Zwolnienie z ZUS dla samozatrudnionych
W stanie prawnym obowiązującym na początku pandemii w Polsce przedsiębiorcom przysługiwało wyłącznie odroczenie płatności składek na 3 miesiące. Już wtedy wskazywano, że przesunie to wyłącznie zobowiązania publicznoprawne i może spowodować, że przedsiębiorcy zaktualizuje się obowiązek zapłaty składek w jeszcze cięższej dla niego sytuacji. W związku z tym w ustawie „tarczowej” wprowadzono zwolnienie z ZUS na okres 3 miesięcy.
Niestety, nie przysługuje ono wszystkim. Z umorzenia nie mogą skorzystać osoby które na grudzień 2019 r. miały zaległość w terminowym opłacaniu składek ZUS – niezależnie od tego, czy wynikało to z niestaranności, intencjonalnego działania czy też złej kondycji finansowej. Takim przedsiębiorcom pozostaje wyłącznie wniosek o odroczenie składek na 3 miesiące na starych zasadach. W obecnej sytuacji ZUS od takich wniosków nie pobiera opłat prolongacyjnych.
Jeśli jednak opłacaliśmy składki w terminie, możemy skorzystać z ulgi. Wystarczy spełnić dwa warunki:
- przychód z działalności w pierwszym miesiącu, za jaki składany jest wniosek, nie może przekroczyć 300% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej w 2020 r. – jest to obecnie kwota 15 681,00 zł,
- przedsiębiorca prowadził działalność gospodarczą przed 1 kwietnia 2020 r.
Zwolnienie nie jest przyznawane z urzędu. Płatnicy, którym przysługuje zwolnienie z ZUS i chcą z tego rozwiązania skorzystać, muszą złożyć odpowiedni wniosek w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych maksymalnie do 30 czerwca 2020 roku.
Dokument ten powinien zawierać:
1) Dane płatnika składek:
– imię i nazwisko,
– nazwa skrócona,
– NIP i REGON, a jeżeli płatnikowi składek nie nadano tych numerów lub jednego z nich – numer PESEL lub serię i numer dowodu osobistego albo paszportu, a także adres do korespondencji;
2) Oświadczenie o nieprzekroczeniu limitu przychodu w wysokości 300% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej w 2020 r. w pierwszym miesiącu, za który złożony zostanie wniosek o umorzenie składek.
3) Inne informacje niezbędne do zwolnienia z opłacania składek, jak np. informacje wymagane przez Komisję Europejską w związku z udzielaną pomocą publiczną;
4) Podpis wnioskodawcy.
Oświadczenie o wysokości przychodu składane jest pod rygorem odpowiedzialności karnej. Należy złożyć jeden wniosek za cały interesujący okres a nie osobne wnioski na poszczególne miesiące.
Świadczenie postojowe dla przedsiębiorców
Świadczenie postojowe przysługuje, gdy w następstwie koronawirusa wystąpił przestój w prowadzeniu działalności. Będzie ono skierowane do ww. osób, wyłącznie gdy nie posiadają one innego tytułu do ubezpieczeń społecznych (należy zwrócić uwagę, że przysługuje ono również osobom prowadzącym dz. gosp. i pobierającym emeryturę). W odniesieniu do mikroprzedsiębiorców przysługuje w sytuacji, gdy:
- nie zawiesił działalności gospodarczej oraz jeżeli przychód uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku o świadczenie postojowe był niższy od przychodu uzyskanego w miesiącu poprzedzającym ten miesiąc o co najmniej 15%;
- zawiesił działalność gospodarczą po 31 stycznia 2020 r. – w ich przypadku nie bierze się pod uwagę spadku przychodu.
Wysokość świadczenia postojowego to 80% minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w 2020 r., czyli 2080 zł (2600 × 80%). Co istotne, ze względu na jego socjalny charakter świadczenie nie podlega oskładkowaniu i opodatkowaniu.
Wniosek należy złożyć najpóźniej w terminie 3 miesięcy od miesiąca, w którym został ogłoszony stan epidemii.
Jak wynika z regulacji „tarczowej” ZUS będzie weryfikował przychód wykazany we wniosku. Należy zatem rzetelnie wypełnić wniosek.
Zgodnie z nowelizacją ustawy „o tarczy” o świadczenie można starać się trzykrotnie. Ab otrzymać kolejne świadczenie postojowe, należy złożyć kolejne nowe wnioski. Zgodnie z informacją ze strony ZUS, wniosek o ponowne świadczenie postojowe będzie dostępny w maju 2020 r. ponieważ o świadczenie można się ubiegać ponownie nie wcześniej niż w miesiącu następującym po miesiącu, w którym nastąpiła wypłata świadczenia. W ponownym wniosku należy wykazać niepolepszenie się sytuacji wobec poprzedniego wniosku.
Bezzwrotna mikropożyczka do 5000 zł z Powiatowego Urzędu Pracy
Pożyczka na pokrycie bieżących kosztów prowadzenia działalności gospodarczej w wysokości do 5 tysięcy złotych przysługuje mikroprzedsiębiorcy, który prowadził działalność gospodarczą przed 1 marca 2020 r. Warunki do złożenia o nią wniosku są zatem następujące:
- zatrudnienie średniorocznie mniej niż 10 pracowników (czyli również, gdy nie zatrudniano pracowników w ogóle),
- osiąganie rocznego obrotu netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz z operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 2 milionów euro,
- prowadzanie działalności gospodarczą przed 1 marca 2020 roku.
Po zmianie stanu prawnego o pożyczkę mogą ubiegać się również mikroprzedsiębiorcy niezatrudniający pracowników: zarówno tacy, który ich nigdy nie zatrudniali i nie zamierzają, jak i ci, którzy byli zmuszeni zwolnić pracowników. Pożyczka zatem jest dostępna dla wszystkich samozatrudnionych.
Pożyczka posiada oprocentowanie stałe, które wynosi w skali roku 0,05 stopy redyskonta weksli przyjmowanych przez Narodowy Bank Polski i może być spłacana w okresie nie dłuższym niż 12 miesięcy, z karencją w spłacie kapitału wraz z odsetkami przez 3 miesiące od dnia jej udzielenia.
Jednak w bardzo prosty sposób może stać się ona bezzwrotna (podlega umorzeniu). Poprzednio warunkiem było utrzymanie stanu zatrudnienia (gdy była ona dostępna tylko dla przedsiębiorców zatrudniających pracowników). Obecnie, zgodnie z art. 15zzd ust. 7 ustawy „tarczowej” Pożyczka wraz z odsetkami na wniosek mikroprzedsiębiorcy podlega umorzeniu, pod warunkiem, że mikroprzedsiębiorca będzie prowadził działalność gospodarczą przez okres 3 miesięcy od dnia udzielenia pożyczki.
Oznacza to zatem że warunkiem umorzenia pożyczki, czyli jej bezzwrotności jest obecnie wyłącznie „przetrwanie” ze swoją działalności minimum 3 miesiące od jej udzielenia.
Wniosek o umorzenie pożyczki dla mikrofirmy powinien być złożony w terminie 14 dni od dnia, w którym spełniony zostanie warunek jej umorzenia (prowadzenie działalności przez 3 miesiące). Wniosek składa się do właściwego powiatowego urzędu pracy w postaci elektronicznej lub w postaci papierowej.
Odpowiadając na Państwa najczęstsze wątpliwości:
Czy do zwolnienia z ZUSu muszę wykazać spadek obrotów?
Spadek obrotów firmy nie jest warunkiem do uzyskania tej ulgi.
Złożyłem wniosek o zwolnienie z ZUS i nie przyszła decyzja. Czy muszę płacić?
W zakresie wydawania decyzji o zwolnieniu z ZUS przyjęto dość osobliwą konstrukcję prawną. Decyzja nie jest wydawana od razu, ale dopiero po złożeniu deklaracji za ostatni miesiąc wskazany we wniosku. Jeżeli mamy pewność, że spełniamy wszystkie warunki do zwolnienia, to wpłat nie należy dokonywać. Umorzeniu podlegają tylko składki nieopłacone. Po opłaceniu składek za miesiąc wskazany we wniosku, umorzenie nie będzie przysługiwało.
Zakład ubezpieczeń Społecznych może zwolnić płatnika z obowiązku opłacania składek w ciągu 30 dni liczonych od dnia:
– otrzymania kompletnej deklaracji rozliczeniowej za ostatni miesiąc wskazany we wniosku – jeżeli płatnik przesyła dokumenty co miesiąc;
– w jakim powinny zostać opłacone składki za ostatni miesiąc wskazany we wniosku – jeśli płatnik jest zwolniony ze składania deklaracji.
Zatem składając o zwolnienie za okres marzec-maj 2020 r. decyzję otrzymamy dopiero w ciągu 30 dni od 15 czerwca 2020 r. (ostateczny termin na deklarację za maj).
Co jeśli otrzymam decyzję odmowną o zwolnieniu ze składek ZUS?
Odmowa przyznania zwolnienia z opłacania składek ZUS wydawana jest w drodze decyzji, od której można się odwołać w ciągu 30 dni od dnia otrzymania postanowienia. Odwołanie składa się w placówce ZUS. W przypadku negatywnego rozpatrzenia wniosku konieczne będzie opłacenie składek za wszystkie miesiące wskazane we wniosku.
Czy zwolnienie ze składek ZUS pomniejsza moją emeryturę?
Składki, mimo że nie zostaną fizycznie wpłacone do ZUS, będą uznane jako opłacone. Finansowane są z dotacji z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z budżetu państwa. Oznacza to, że umorzenie ich nie wpłynie na wysokość emerytury.
Co ze składką chorobową? Co jeśli zachoruję? Czy ja i członkowie mojej rodziny mamy prawo do bezpłatnej opieki medycznej?
Przedsiębiorca, jak i członkowie jego rodziny zgłoszeni do ubezpieczenia zdrowotnego przez przedsiębiorcę zachowują prawo do bezpłatnej opieki zdrowotnej na takich samych warunkach jak dotychczas.
Czy świadczenia „tarczowe” można łączyć?
Tak, zwolnienie z ZUS, postojowe i mikropożyczkę można ze sobą łączyć.
Co oznacza, że mikropożyczka może być przeznaczona tylko na koszty bieżące prowadzenia działalności?
Najbezpieczniej wydatkować środki z mikropożyczki na:
– daniny publicznoprawne (podatki, opłaty),
– składki ZUS,
– leasing,
– czynsz i media,
Czy będzie kontrolowane na co wydałem środki z mikropożyczki?
Tarcza Antykryzysowa nie określa czy i w jaki sposób badana będzie trudna sytuacja wnioskodawcy i sposób wydatkowania środków, jednak zwracamy uwagę na postanowienie z wzoru umowy załączonego do wniosku o mikropożyczkę: „Pożyczkobiorca udzielania rzetelnych informacji i wyjaśnień oraz udostępnienia wszelkich dokumentów związanych z realizacją umowy”.
W jakim okresie muszę wydać środki z mikropożyczki?
Ustawa ani umowa nie wskazuje maksymalnego terminu na wydanie środków z pożyczki.
Czy „postojowe” jest pomocą publiczną? Czy na leży je wykazać we wniosku o mikropożyczkę?
Nie jest pomocą publiczną i nie należy go uwzględniać.
Najnowsze komentarze